Toen we aangekomen waren bij het Klokgebouw in Eindhoven…. juist, hoewel de titel klassieke muziek meldt, ging ik samen met een vriend naar een optreden van het Philharmonisch Zuidnederland, in samenwerking met het theatergezelschap CREW, in de oude fabriekshallen op Strijp-S. Niet naar een zitconcert in het Eindhovense Muziekgebouw. Ik was bij de i-Classic Music & Technology waar het juist de bedoeling was met vingers in je oren de trillingen te voelen, door je hoofd tegen een stalen plaat te houden of te liggen op een plank. Wat? 

Precies. Daarom voor deze ene keer een en toen omschrijving van de avond. Bizar is het woord wat nog het beste in de buurt komt. Muziekbeleving herontdekken door te spelen met gehoor, zicht en gevoel. Enfin, na binnenkomst kregen we als eerst een sticker op de borst. Met een nummer als een van de eersten op locatie. Niet iedereen had dezelfde kleur of een nummer. We liepen door naar de volgende hal waar we dan de zaal verwachtten met de stoeltjes van de muzikanten of een podium. Goed, er was een klein podium, maar verder was de hal leeg op een mobiele bar na. Denk aan de beelden van een Urbex fotoserie.

We namen een biertje. Brand, Delirium of een Duvel. In een plastic glas. Een beetje Lowlands gevoel. Er druppelden steeds meer mensen binnen. Niet allemaal Lowlands gangers, maar verder een heel divers publiek waar geen rode draad in viel te ontdekken. Alsof we in een levend spelletje Wie Is het? terecht waren gekomen. Oud, jong, in pak, spijkerbroek en lucky pants. Misschien niet zo gek, want hoeveel mensen zullen meteen een kaartje hebben gekocht door de woorden Beethovens Vierde in combinatie met techniek? Voor een totaalsensatie van lichaam en geest? Stelletje hippies!

Een dame in stofjas kwam de zaal binnen. Stilte. Ze beklom het podium en sprak ons toe. We moesten op grond van de kleur van onze sticker een andere dame in stofjas volgen. Door naar de volgende hal van ’t Klokgebouw. Lampen op de grond, die langs de stalen pilaren de ruimte ietwat verlichtten. Een orkest rechts en in de verte nog wat waar de andere twee groepen eerst naartoe gingen. We werden opgedragen onze schoenen uit te doen en de hotelslippers aan te trekken. Overal mochten we gaan zitten of liggen, pal naast de muzikanten.

Muzikanten, het zijn net mensen

Ik zat naast de verhoging van de dirigente, met links van me de eerste viool en rechts nog meer strijkers, met alle andere muzikanten in een boog van 180 graden daartussen. Dolby Surround 180 dus, in plaats van 5.1. Ik voelde de wind van het zwaaiende baton, hoorde een snuif van de violiste en schrok van de hak van de dirigente. Zo dichtbij zaten we dus. Ze trapte regelmatig stevig op haar plateau. Ik noem haar Repelsteeltje. 

Dat stampen was een van de bijzondere sensaties. Ik hoorde de violisten inademen, een flinke tuig voor een uithaal. Je hoorde het krassen van de strijkstokken op de snaren. Hoe je het precies noemt, iets metaligs? Er hoestte iemand in het orkest. Een kleine gniffel uit een andere hoek. Het orkest leeft. De muzikanten vormden een organisch geheel. Een knuffelbaar monster en wij als publiek waren haast een ijsklontje in de mond waar ze mee speelden. Niet zij, maar wij waren de attractie. Met onze witte pantoffels.

Silent Disco met je vingers in je oren

Na een tik op onze schouders schuifelden we achter de stofjas aan naar een andere opstelling. We kregen een koptelefoon en een korte instructie. Zet ‘m op, zet ‘m af, ervaar het verschil en vooral: ga met je vingers in je oren tegen een stalen plaat staan. Een verwijzing naar Beethovens latere jaten: deze beroemde componist werd namelijk dover en zelfs doof. Niet handig als je leven draait om het maken van symfonieën. Hij loste dat op door de muziek te voelen: zelfs met een metalen voorwerp in zijn mond om zo de trilling ‘binnen’ te krijgen. 

En zo stond ik dus. Vingers in mijn oren. Ogen dicht. Mijn voorhoofd werd koud van het staal en ik had een echoënde zoem in mijn hoofd. Over de koptelefoon een lichte bewerking van wat er een 25 meter verderop live gespeeld werd. Ondanks het gevaar van een baton in mijn oog wilde ik eigenlijk terug naar die plek. Maar we gingen juist door, maar de derde positie in de muzikale piramide. Net zo’n mysterieus object als dit muziekstuk.

Vertrouw me

Hier kwamen de nummers naar voren. Zwijgend werden we naar een plekje gedirigeerd. Iedereen met nummer 1, waaronder ik dus, mocht als eerste plaats nemen, staand met de rug tegen een houten plank. Een man in stofjas keek me aan. Zijn blik sprak uit ‘vertrouw me’.  Hij gebaarde, koptelefoon op, ogen dicht en ontspan… 

De muziek ging door en langzaam kantelde de plank. Met mij erbij. Onder de plank ook een trilapparaat. Mijn handen zakten tot ze de plank raakten. Was ik nu horizontaal? Ik zag het later bij de nummers twee gebeuren. Inderdaad, helemaal vlak en langzaam, heel langzaam weer terug. Volledig opgaan in muziek en door het spelen met evenwichtsorgaan nog een extra sensatie erbij.

De i van i-Classics staat vast voor instant.

Een uur. En het was voorbij. Veel te kort maar geen kans om weer opnieuw de driehoek te doorlopen. Dit was bijzonder. Alleen al die plek tussen het orkest, waar je alle extra geluiden hoort, het harde werken van de muzikanten op je af voelt spatten. Ik voelde me zelfs bezwaard om daar foto’s te maken tijdens het muziekspel, dat zegt genoeg. Niet dat het echt over zou komen, want hoe vang je dat spectrum van alles om je heen, zo dat jij het nu kunt lezen op een plat beeldscherm, met waarschijnlijk slechts twee kleine speakertjes?

Die i van i-Classics, dat lijkt volgens de beschrijving te staan voor innovatie. Maar voor mij voor instant. Instant classic dit. Mag ik weer? Wat een geweldige manier om (al dan niet) opnieuw kennis te maken met klassiek.