Spreek als een leider, verleider… of misleider?

  • Buiten adem
  • Herhaling
  • Afweging
  • Metafoor
  • Overdrijving
  • Rijm

Bij een beetje communicatieadviseur of tekstschrijver doet dit rijtje wel een belletje rinkelen. Dit is een opsomming van technieken om een tekst lekker te laten lopen en een boodschap kracht bijzetten. Truukjes misschien. Ook bij een toespraak zijn ze bruikbaar. Voor een leider of als spreker zoals Simon Lancaster, zelf speechwriter van beroep, zijn ze prima te gebruiken. Bij zijn talk bij TEDxVerona geeft hij een mooie demonstratie. Hij laat zien dat deze technieken, zelfs bij een volkomen geïmproviseerd betoog, goed te te passen zijn.

Zo erg zelfs, dat je zelfs met een boodschap waar je niet achter staat – tenminste, dat mag ik hopen in dit geval – toch kunt raken. De inhoud doet er niet meer toe. De toon wel. Kijk vooral door tot het slot…

Zes stappen om te overtuigen

1 Buiten adem

Zoals je hoort en ziet, is de eerste techniek, die je makkelijk kunt inzetten, om te doen, alsof je buiten adem bent. Korte zinnen, of zinnen in stukjes gehakt, om tussendoor adem te halen. Het maakt dat je gestressed lijkt, alsof je haast hebt, spanning voelt. De noodzaak is er. En dat neemt het publiek over…

2 Herhaling

Begin een paar zinnen achter elkaar op dezelfde manier. Dat laat je publiek passie ervaren. Alsof (!) je als spreker echt in je eigen verhaal gelooft. Alsof je er echt volledig achter staat. Alsof dat je reden van bestaan is. Ongeacht of de argumenten echt valide zijn.

3 Afweging

Het kan een harde tegenstelling zijn. Misschien zijn er inderdaad twee kanten aan een verhaal, misschien ook niet. Maar hierdoor lijkt het alsof de situatie zwart-wit is, je bent voor, of tegen. Er is geen middenweg, de spreker heeft zijn mening goed overwogen. En als je niet dezelfde keuze maakt als de spreker, dan ben je verloren voor altijd. Maar dat is echter niet altijd waar: er gaan meer wegen naar Rome…

4 Metafoor

Met dit spannende, creatieve stijlelement geef je een gevoel mee aan harde feiten en koude statements. Een verrassende analogie maakt natuurlijk enerzijds dat je gebruik kunt maken van bekende en vooral makkelijkere verhalen, maar aan de andere kant geef je met alleen al de keuze voor metafoor kleur en richting aan de interpretatie. Precies het gevoel dat je wil dat je publiek overneemt, zowel positief als negatief.

De metafoor is een hele nare. Ondanks dat je als ontvanger bewust kunt zijn dat er gebruik van wordt gemaakt, zorgt deze priming onbewust al voor een bepaald gevoel. Denk aan de Arabische lente, zoals Simon zelf als voorbeeld aanhaalt. Een lente klinkt positief toch? Nou, er vielen anders genoeg slachtoffers…

5 Overdrijven

Dit is een duidelijke techniek: Lekker dik aanzetten van je reden. Tot in het belachelijke toe. Ik ben dan ook zo blij dat ik eindelijk dit filmpje vond en er een blog over kon tikken! Dit is waarom ik überhaupt een blog heb!

6 Rijm

Het laatste punt uit het rijtje, dat is echt een eitje. We weten het allemaal, rijmen hoort bij onze taal. Als de zinnen zich zo ontvouwen, zal iedereen ze beter onthouden.

Rijmelarij van Likmevestje of niet: je voelt al meteen dat dit vriendelijk voelt. Het blijft beter hangen. Niet voor niets werden de verhalen al van oudsher op rijm gesteld en trokken de troubadours daarmee door het land. Denk aan de smartlap: het publiek zong zo mee omdat de woorden vanzelf in elkaar grepen.

Argumentatie en debateren hoort in het onderwijs thuis

Mocht je het filmpje nog niet gekeken hebben, doe dat dan eerst. Want aan het einde demonstreert Simon deze zes technieken in een korte toespraak. Maar dat is het slot niet van zijn TEDxTalk.

Zijn punt is namelijk dat iedereen weet moet hebben van deze stijlmiddelen. Iedereen. Het hoort in het onderwijs thuis, net zoals mediawijsheid. Breed, op alle niveau’s. Als alleen de hoger opgeleiden dit beheersen omdat het bij hen wel onderdeel is van de opleiding, dan zorgt dat namelijk voor ongelijkheid.

Als alleen zij dit kunnen toepassen en zo hun positie onder de aandacht kunnen brengen, is dat fair? Zeker als er een grote groep is die zich niet bewust is van deze manipulatie? Als niet iedereen de kunde heeft om zijn punt onder de aandacht te brengen, niet eens de technieken aangereikt krijgt, hoe kun je dan oprecht zeggen dat je een inclusieve maatschappij nastreeft? Debatteren kun… moet je leren, al op de basisschool. Iedereen.


PS Extra gratis bonustip

Hou deze lijst eens op je netvlies en kijk dan eens naar de dertien-in-een-dozijn vrolijke food-, health-, coachbloggers.

Weet je er eentje? Vast wel.

Ook zij vinken het lijstje vaak gewoon af in de teksten.
Op hun blog. In de video’s.

Nog een frisse, overbelichte foto’s met fake glimlach erbij voor nog meer emotie, en klaar.

Voel je al de passie van mijn missie?

Nu kan ik ook even terug gaan naar de tekst hierboven, om nog wat tussenkopjes en witregels extra toe te voegen (alsof ik buiten adem tik), om nog een extra opsomming erbij te zetten (want herhaling), om nog even extra aan te geven dat ik zo blij ben dat je dit leest en dat ik dit voor je kan betekenen, …

Okee, ik hou al op. Jij bent nu gewaarschuwd. Je laat niet meer afleiden door deze verleidingstechnieken en let op de inhoud. Toch?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.