Copy & fotografie als onderdeel van mijn werkzaamheden voor Cube design museum. Dit bericht is ook geplaatst op Impactprogram.eu.

Theo Ploeg gaf deze workshop als onderdeel van de reeks Summerschool masterclass van Cube’s IMPACT! programma. Eentje met een pittige inhoud: speculatief design.

Een methode waarbij de designer zich niet zozeer bezig houdt met een duidelijk omschreven probleem, maar werkt aan een bepaalde toekomstvisie. Met een kritische blik op huidige trends en ontwikkelingen wordt een mogelijke toekomst geschetst, waarbij de designer daarbij ook richting mag geven. Het doel is dan ook niet zozeer meteen een bruikbaar product te ontwerpen, maar om het gesprek op gang te brengen over de mogelijke gevolgen van bepaalde keuzes.

Bij het ontwerpen van een oplossing of product voor een probleem, is het namelijk lastig – of eigenlijk onmogelijk – om de impact op het hele systeem te voorspellen. Als voorbeeld: de smartphone. Dat het verslavend is door de inrichting van de software en daarmee gevolgen heeft voor onze samenleving, dat is één ding. Maar dat het meteen ook zorgt voor nieuwe slavernij in de landen waar de grondstoffen gedolven worden… Wie had dat kunnen voorzien bij de presentatie van de eerste iPhone? Niet zo ontworpen, maar wel met zulke gevolgen. Iets waar de designwereld steeds vaker haar verantwoordelijkheid voor voelt.

Met speculatief design kan dus geprobeerd worden de mogelijkheden zichtbaar te maken van design, maar ook om een gewenste richting aan te geven. Wat kunnen we doen om iets te voorkomen, en waarom moet dat? Qua discipline ligt het dan ook meer bij kunst dan bij strategie: veel vrijheid, maar wel met een logische structuur.

Of dit een nieuwe tak van sport is? Dat kun je je afvragen. Elektrische auto’s bijvoorbeeld, die lijken innovatief. Echter bestond dit type auto eerder dan de benzine gedreven voiture, maar dan nog: het is nog steeds een auto. Dit valt dan ook onder design thinking. Het vervoersprobleem is echter al een keer eerder aangepakt, en wel vanuit een speculatieve insteek: de opkomst van de Metro. Niet zozeer omdat er mensen vervoerd moesten worden, maar omdat steden zoals NY en Parijs overspoeld werden door paardenmest.

Voordat Theo de deelnemers aan het werk zette, vatte hij het nog even samen: Speculatief design is een houding. Kijken naar en denken over nieuwe omgevingen voor een nieuwe wereld, nieuw gedrag én vertaling daarvan naar artefacten. Form follows fiction in plaats van form follows function.

Tijdens de daadwerkelijke workshop volgden de deelnemers de stappen van het Intervention Design. In een notendop:

• Explore: Investigate your enviroment
  Met gebruik van oa DESTEP & een brainstorm werden huidige trends en ontwikkelingen verzameld.
• Imagine: Build a fictional world
  Bepaalde trends werden gecombineerd en op macroniveau verder uitgewerkt met behulp van storytelling.
• Make: Let’s prototype
  Verbeelden van een van de mogelijke keuzen en interventies die nodig zijn om deze toekomst te bereiken of (om) te vormen.

Meer hierover vind je op Studio Hyperspace. Uiteraard was een avond te kort om alle scenario’s en ideeën compleet uit te werken, echter was het een mooie introductie over deze vorm van design. Een die smaakt naar meer…