Social media is leuk en ja, er wordt veel privé informatie gedeeld. Soms wordt daar misbruik van gemaakt. In Groot Brittanië heeft de PCC hiervoor een vrijbrief gegeven aan de pers, waarvoor zij als een soort klachtencommissie fungeert.
Een dame van het Department of Transport heeft daar een beroep over verloren. De kranten Daily Mail & Independent gebruikte haar berichten in de krant, en Sarah Baskerville was het daar niet mee eens. Haar argumentatie was dat haar tweets alleen bestemd waren voor haar volgers en privé bedoeld. De PCC oordeelde daar anders over: In principe kan iedereen ze lezen, bovendien kan elk bericht geretweet (doorgezonden) worden en dus is haar publiek veel groter dan alleen haar volgers.
Er zijn dus twee onderwerpen in deze zaak:
- Zijn tweets publiekelijk?
- Zijn tweets bruikbaar als bron?
Gedraag je online zoals offline: Zijn tweets publiekelijk?
Nu kun je vraagtekens hebben of haar tweets handig zijn gezien haar functie: ze had het blijkbaar ook over een kater op het werk. Ik kan ze niet terug vinden, dus geen idee of dit vaker is gebeurd, of het gewoon kwam door slaap tekort of dat ze simpelweg elke dag in de kroeg hangt of zelfs drinkt op haar werk.
Dat is dan ook waarom ik op het eerste gezicht deze uitspraak van de PCC nogal eenzijdig vindt. Goed, haar avatar, het plaatje bij haar account, laat in elk geval zien dat ze van een biertje houdt. En als je verder doorklikt naar haar blog blijkt er inderdaad meer achter te zitten.
Dus, wijze raad: let op wat je op Het Grote Boze Internet slingert. Het is net het echte leven. Waarom zou je online meer over je leven weggeven dan je in je vriendenkring, in de kroeg tegen onbekenden of in de kantine op het werk zou doen? Je weet dat er mensen mee aan de haal kunnen gaan.
Zijn tweets bruikbaar als bron: De keerzijde van de medaille
Die keerzijde ontbreekt in de argumentatie van de PCC. Volgens deze uitspraak is de pers de jager en het publiek vogelvrij. Staat het online? Gebruiken maar! In Engeland zijn de tabloits sowieso niet zo flauw, maar dat moet dus maar kunnen?
Wat als iemand anders onder haar naam was gaan twitteren, of zelfs een vals account had aangemaakt? Hoeft er ineens geen controle op bronnen meer gedaan te worden? En wat draagt een tweet van een enkele persoon bij als argument waarom een bedrijf of organisatie niet goed zou functioneren?
Begrijp me goed: de PCC heeft gelijk dat die tweets publiek zijn. Ze missen wel een kans om echter een kleine behoudendheid in de uitspraak in te bouwen. Draagt het gebruik van die tweets inhoudelijk bij aan het artikel? Of is het slechts sfeermakerij? Is zo’n tweet meteen een betrouwbare bron? Ik heb wel de indruk dat onze Nederlandse pers er iets zorgvuldiger mee omgaat, want je kan een persoon flinke schade berokkenen door een losse tweet te gebruiken. Uit verband gerukt, even een slip of the tongue of erger: identiteitsdiefstal.
Reputatie van de pers zelf
Dan heb je ook nog de reputatie van de pers. Steeds belangrijker, want wat een van de grootste krachten van social media is, is dat de macht weer bij de lezers ligt. Of eigenlijk zijn die door de komst van social media zelf ook publicist. Het publiek is niet meer afhankelijk van de pers om ergens wel of niet over te schrijven, nee, ze schrijven zelf wel. Dat kan grote gevolgen hebben, wat in Egypte wel is bewezen. Gestart met een oproep op Facebook, gegroeid door Twitter en in leven gehouden door de mensen op de straat.
Als pers kan je dus ook op de vingers getikt worden door je publiek. Meer nog dan een losse abonnee die zijn abonnement opzegt. Je hele reputatie kan om zeep geholpen worden. Even praktisch: Ja, de krant of radio mag een tweet van mij citeren. Dat vind ik. Ter illustratie bijvoorbeeld. En hoe moeilijk is het dan om vooraf even een mailtje of tweet terug te sturen of het klopt wat erin staat. Om te laten weten dat het bericht, de tekst of de foto gebruikt wordt. Dat vind ik dan weer wel zo prettig en ook zo netjes.
Geen verplichting, nee dat niet. Wel netjes. En de keerzijde: Doe je dat niet, waarom zou iemand dat medium nog credits geven? Waarom zou je ‘m in vertrouwen nemen of als goed onderdeel van je netwerk zien? En als een raar of zelfs fout citaat je persoonlijk raakt, die krant niet alleen weigeren maar ook op de korrel nemen in je blog, twitter en op elk verjaardagsfeestje of zakenlunch waar je maar aanschuift?
Zowel persoonlijk als als organisatie (!)? Want niet alleen een persoon, ook elke organisatie is nu publicist, journalist, fotograaf en columnist als hij dat wil. Het lijkt er meer op dat de media en in dit geval ook de PCC moeite hebben met die nieuwe rolverdeling en de opkomst van social media in het algemeen.
Dus nogmaals, is een tweet zomaar te gebruiken? Volgens de oude modellen wel. Maar de oude modellen werken niet meer… De media is dood, leve de media!