Vandaag las ik op NU.nl een bericht over een fMRI onderzoek naar creativiteit: Amerikaanse onderzoekers hebben aangetoond dat bij creatieve inspanning beide hersenhelften worden gebruikt. Het artikel was van vanmorgen, en het liet me niet los. Misschien wel omdat ik op VWO als beta werd bestempeld…
De kop van dat artikel moet natuurlijk wel een beetje hip zijn en lezers trekken, dat werd dus al snel “wiskundeknobbel helpt mee bij creatief denken”. Enfin, in elk geval zijn er meer hersenfuncties betrokken bij creativiteit dan men vooraf dacht. Niet alleen de rechter, waar creativiteit meestal mee geassocieerd wordt, maar ook de linker, waar juist logica en de ratio huizen.
Zou je dus ook beiden kunnen hebben?
Op school beta, maar daarbuiten…
Op het VWO was ik goed in de beta vakken. Heel goed. En minder in Frans en Duits. Dus was je beta, maar niet geschikt voor gymnasium, want dat was met Latijn en Grieks. Dat gold immers ook als “talen”. Tel daarbij op een tekenleraar die alleen gevoelig was voor een vlekkeloze uitvoering en niet zozeer voor concepten – ja, het doet nog steeds pijn – en je werd klaargestoomd voor het logisch vervolg in Eindhoven: de TU/e.
Het gemak waarmee de beta me afging had wel duidelijke voordelen. Snel klaar met het huiswerk. Het ging zelfs zo ver, dat ik soms niet eens mijn opgaven maakten bij Natuurkunde of Wiskunde: als ik eraan begon als de eerste vraag in de klas werd behandeld, dan had ik ze allemaal af voordat de tweede vraag aan de beurt was. Klein risico: Dat ik de beurt kreeg bij de eerste vraag, maar daar heb ik me telkens doorheen kunnen lullen.
Dat ik dus veel tijd over had, had een groot voordeel: veel sporten. Hardlopen, zwemmen, stijldansen, mountainbiken, op een moment ook volleybal en wat getokkel op een gitaar toen mijn knieën wat begonnen te sputteren. En een vriendinnetje natuurlijk.
Buiten school dus weinig beta, maar dat stempeltje was binnen de muren van het onderwijs onmiskenbaar: op naar de TU/e! Ik ging werktuigbouwkunde doen, de richting medische technologie. Want iets met mensen, dat hoorde toch wel bij mij. Zover was wel duidelijk. Enfin, de rest is geschiedenis!
Creativiteit is logisch
Dat artikel over gebruik van beide hersenhelften, en ook die populistische titel, zette me wel aan het denken. Ik ben zeker ook creatief, en heb een wiskundeknobbel. Ik denk snel, maak snel associaties en daardoor flinke gedachtesprongen. In mijn hoofd: logisch. En logisch klinkt niet als creatief, of wel? Voor mijn gevoel beschik ik dus gewoon over beiden. Creatief denken is logisch en beeldend tegelijk.
Goed, dit is een enkel onderzoek. Het origineel artikel kon ik niet lezen, daar moet een dertig euro voor gelapt worden. De abstract lijkt overeen te stemmen met het artikel op Nu. Straf zeggen dat het echt gaat om rekenen, of logisch denken is waarschijnlijk kort door de bocht, maar stel dit onderzoek krijgt een vervolg en wordt bevestigd. Natuurlijk ook wat de functie van die linker hersenhelft dan exact is, en praktisch gezien:
Wat zou dat betekenen voor onderwijs? Zonder aandacht voor beta haal je dus niet het maximale uit alpha. En andersom. Moet je beide kampen langer met elkaar verenigen, in plaats van de profielen die al vroeg in de ontwikkeling gekozen kunnen worden. Is specialisatie in je jeugd nu echt wel zo’n goed plan? En studie advies, moet er niet meer aandacht komen voor onderontwikkelde of opgemerkte talenten?
Zou ik meteen op de juiste opleiding terecht zijn gekomen?
Op dit moment denk ik niet dat het anders had kunnen lopen. Ik heb gewoon een stevige ontwikkeling doorgemaakt van beta naar wat ik nu doe, zeg maar. Die technische achtergrond en vaardigheden neem ik wel mee. En als je uitgaat van de noodzaak van wiskundeknobbel voor creativiteit, is dat traject ook juist nodig geweest. Een soort Catch-22.