Maar eigenlijk heette de sessie ‘AI in jouw communicatiepraktijk‘, Bing’s Chat, ook AI, raadde echter deze titel voor deze terugblik aan om lezers te trekken. En wie ben ik om de AI tegen te spreken? Een kluizenaar? In dit artikel een korte samenvatting – met wat eigen interpretatie uiteraard – van een workshop georganiseerd door Van Der Hilst: Met als host Lisette Kaptein spraken Ment Kuiper en Thijs Pepping over ontwikkelingen en trends van AI. En dus met name hoe deze ontwikkelingen impact gaan… nu al hebben op het communicatievak.

Ment Kuiper: Impact van AI en data

Op die opkomende technieken, de trends en ontwikkelingen van gebruik van data en AI ging vervolgens Ment Kuiper (Onder andere werkzaam voor SchaalX) in. Ook hij begon met het stellen van enkele vragen om onze breinen te openen en onze weerstand tegen verandering te breken:

• Is er veel veranderd?
• Wat deed je twee jaar geleden (als communicatieprofessional)?
• Wat doe je nu?
• Hoe verwacht je dat de komende jaren te doen?

Hoe ga je invulling geven aan je vak? Hoe ga je informatie vergaren? Dit roept ook de vraag op: hoe ga je informatie aanbieden of nog beter gezegd, hoe hou je jee organisatie blijvend verbonden? Van wisselingen in mediaplatformen tot de manier van communiceren: Misschien dacht je bij elke stap dat het maar klein was. In de achteruitkijkspiegel blijken al die druppels een hele plas te zijn geworden. In twee jaar tijd is de wereld toch heel snel veranderd.

Ook onze mening over mediagebruik. Zo zou techniek ons asociaal maken toch? Jongeren die met smartphone in de hand voor de nachtwacht zitten in plaats van naar het schilderij te kijken. Of is het een andere, niet noodzakelijk mindere, manier van mediagebruik? Halen ze niet ter plekke veel meer informatie en beleving binnen dan wij boomers, millenials, Gen X, whatever, die alleen naar de oude verflagen zitten te kijken, verzonken in alleen onze eigen gedachten?

Ment herinnerde ons eraan dat elk digitaal contactmoment een bron van data is. Data die gebruikt kan worden. Of eigenlijk is alles data. Denk aan de gevleugelde uitspraak ‘If you’re not paying for the product, you are the product’. Dat gaat allang niet meer alleen over Facebook. Vele diensten zijn in feite datageneratoren. En op basis van data zijn er patronen te ontdekken die gebruikt kunnen worden voor marketing, betere systemen of misbruik. Tesla. Go Sharing scooters. Lantaarnpalen. Inbrekers die wifi signalen analyseren of er (n)iemand thuis is. Het Sinterklaasjournaal. Je SmartWatch. Strava. Advies over make-up. Advies van je tandenborstel. Je zitgedrag. Enfin, persoonlijke data en analyse, die je hopelijk vooral in je voordeel kunt gebruiken, voordat een ander het inzet om je te raken. Maar ook door gebruik voor organisatiesm zoals het monitoren van resultaat van campagnes. Nog zo’n boot die je wellicht gemist hebt: hoezo zit je niet op Roblox?

Ter illustratie: dit reclamebord luistert naar mensen bij een bushalte. Alleen als er een hoest wordt gedetecteerd, verschijnt de daadwerkelijke poster. Het gaat nog niet zover dat er meteen een eerste scan wordt gedaan met een advies, maar dat zou wel kunnen. Of we dat willen?

Een ander voorbeeld van datavergaring waar vervolgens AI op voortbouwt: Crystal Knows. Dit roept ook de nodige ethische vraagstukken op. Oordeel zelf: Deze toepassing draait bijvoorbeeld naast je LinkedIn. Wanneer je een naam opzoekt, genereert Crystal Knows daar een profiel bij gebaseerd op openbare data. Het systeem biedt naast een opsomming van die data ook een advies over de persoonlijkheid van de betreffende persoon en hoe deze te benaderen… beïnvloeden. Compleet met DISC profiel en do’s en don’ts in de directe communicatie. Vind je dat dit mag? Hoe zou je je voelen als je weet dat je zo wordt genalyseerd en benaderd? Maar hebben we hier echt een goed antwoord op? Kunnen we het tegenhouden, als we dat al zouden willen?

Er zijn wel tegenbewegingen, of in elk geval pogingen het te beteugelen. Blockchain en Web3 spelen hierin een rol: dit zou het mogelijk moeten maken om iedereen zelf aantoonbaar eigenaar te maken van zijn eigen personlijke data, inclusief zeggenschap over gebruik. Bekijk ook eens het project de Datakluis, ontstaan vanuit de publieke omroep. En mocht het principe van de Blockchain nog compleet abracadabra zijn, probeer je daar echt even in te verdiepen. Het is meer dan alleen wat je hoort als “Bitcoin”…

AI leidt eigenlijk vanzelf ook tot robots om de interactie met mensen makkelijker te maken. Online en fysiek. Op basis van data en AI blijven deze robots zich ontwikkelen en kunnen ook steeds beter emotie herkennen. Wellicht ooit zelf ook laten zien. Aanrader in deze: Chappie!

Maar laten we ons concentreren op het heden. AI kan nu al herkennen wat je stemming is. Door het dragen van je smartwatch, al dan niet gecombineerd met je zoekopdrachten kan AI detecteren dat je depressief (of erger) wordt. Maar dan? Dan mag het systeem daar niets mee doen vanwege privacy regels. Terwijl dit net een voorbeeld waar de techniek juist voor ons kan werken. Dat laat wel zien dat de wetgeving ook in dit geval achter loopt.

Digitaal uitblinken als communicatieprofessional

Goed, maar wat kan je er zelf mee doen in het communicatievak? Of beter gezegd, waar zou je je op moeten richten? Ment noemde het ‘digitaal uitblinken’. Nadenken over hoe je AI kunt benutten en hoe je waarde toe kunt blijven voegen. Een tikje marketing zat er wel in, met punten als werken aan het business model, waarde georiënteerde output & gebruiken voor insights (inzichten dus).

Maar ook: hou je focus en werk als team. Ga niet starten met een eigen chatbot omdat het kan, net zoals je voorheen niet per se op TikTok of Snapchat moest starten, maar passend bij je strategie en daarmee doelgroep. Het werken als team is ook steeds belangrijker: samen kan en weet je meer. Daarover straks meer.

Denk dus na over wat je moet doen om uit te blinken: wat heb je ervoor nodig en welke stappen moet je zetten? Wat is je eigen innovatie agenda? Want je ligt eigenlijk al achter, haast per definitie. Ontwikkel dus nu de kennis en tools om de trends te kunnen begrijpen en te gebruiken. Het gaat alleen maar sneller. Experimenteer, wees creatief en vooral nieuwsgierig. Je bent niet te oud om te leren. Hoogstens te eigenwijs.

Echt nep: introductie en workshop Thijs Pepping

Dat er een meerwaarde zit aan fysieke ontmoetingen, dat hoef je mij niet te vertellen: Het gaat niet alleen om het netwerkelement maar draagt ook bij aan leren: het zogenaamde relationship learning. Mooi dat Thijs Pepping daar ook nog de nadruk op legde bij de start: de deelnemers waren niet voor de inhoud naar de zaal gekomen, die konden ze immers ook wel elders, online krijgen. Maar van de mensen links en rechts elkaar. Samen leren en experimenteren. Als team. We blijven dieren.

Thijs ging verder over de huidige trend: de democratisering van AI. Met ChatGTP en DALL-E als blikvangers komt de technologie nu voor iedereen beschikbaar. En de kwaliteit wordt alleen maar beter. Maar is dat dan ook een demoralisatie van creativiteit, nu iedereen met de juiste prompts (de invoer van tekst) spraak, afbeeldingen of zelfs video’s kan maken?

Spelen met de realiteit, dat is misschien wel een betere beschrijving. En ook daar is creativiteit nodig, als is het in een andere vorm. Begrip van de mogelijkheden, gebruik van de techniek en het continue opzoeken van de randen. Sommige dingen gaan nog mis, zoals de vingers bij afbeeldingen, sommige AI gegenereerde zaken staan al gewoon in de Top40…

Vier persona’s en hun omgang met AI

Thijs heeft zelf met vier persona’s geprobeerd de manier waarom wij met AI omgaan beter te begrijpen. Vier persona’s, elk een verbeelding van vier kwadranten. Met op de x-as AI als parasiterend op het leven versus symbiotisch, op de y-as een leven vol AI versus minimaal. Met andere woorden: denk je dat AI ons leven binnendringt en verandert op een manier die we niet onder controle hebben en ons leven overneemt, of kunnen we AI integreren in ons bestaan en voor een beter leven inzetten? En wil je dan AI juist maximaal inzetten waarbij de grens tussen realiteit en virtueel vervagen, of hou je toch vast aan authenticiteit? Kijk voor een goede beschrijving eens deze LinkedIn post van Thijs. Dit levert de volgende vier persona’s op:

• Post realisten: AI rijk & parasitair
  Weet niet meer wat echt en wat nep is. Leest en vindt alles online en kan geen onderscheid meer maken… Is dit een raar scenario? Er zijn ondertussen meer foto’s door AI gegenereerd dan ooit gemaakt. De kwaliteit wordt steeds beter. Een foto won zelfs een wedstrijd waarbij experts dus het verschil niet zagen. Ze raken verstrikt in een wereld van dubieuze ChatGPT’s en gebruiken bots om samenzweringen te … ontdekken.
  Dit lijkt me in elk geval niet wenselijk: nu al zie je het het effect van nepnieuws en desinformatie. En het wordt steeds lastiger om bron, frame, afzender en realiteit altijd te onderscheiden, zeker als je niet bent ingevoerd of voorbereid om de mogelijkheden. Ook wij in de zaal, nu voorbereid op alles, wisten echt en nep niet te onderscheiden tijdens de quiz…
  
• AI fluisteraars: AI rijk en symbiotisch
  Gebruiken veel AI in het leven en hebben daar een positieve relatie mee. Gebruiken het voor… alles, Elk idee weten ze om te zetten in (in elk geval) een voorbeeld. Dat zie je nu ook al gebeuren: met een tekstprompt komt al snel een visual of muziek tevoorschijn. Niet perfect, maar genoeg om op door te bouwen. De impact is enorm: de zogenaamde pit of despair (de tijd en moeite die het kost om een idee tot concept te maken) in het creatief proces verdwijnt. AI wordt ook steeds meer een interface in plaats van een losse tool. Je zou ze ook techno-optimisten kunnen noemen: technologie gaat elk probleem oplossen. (In plaats van problemen te voorkomen…)
  
• Authentieken: Weinig AI en symbiotisch
  Gebruiken niet veel AI maar hebben er ook een positieve relatie mee. AI is nuttig, maar zet het vooral beperkt en bewust in. Ze willen juist ontdekken en bewaken wat het is om mens te zijn. Dat sluit ook aan bij de gedachten van L☻dy Aeckerlin tijdens de Digital Wednesday in de DDW: AI leert ons wat het is om mens te zijn. Maar misschien gaan ze daar ook wel ver in: een drang om alles menselijk te willen houden.
  Denk na waar, wanneer en waarvoor je techniek wél inzet. En wees daar transparant over. Zo lijkt een product paspoort van nut: informatie over de oorsprong van de gebruikte materialen en hoe het ding te repareren, bijvoorbeeld. Ook hier kan weer de Blockchain technologie zoals VeChain van nut zijn om de reis en oorsprong van grondstoffen te volgen en valideren. Inderdaad, hier zit ook een duurzaamheidsaspect aan, want (ook) AI gebruikt steeds meer energie en andere middelen.
  
• Kluizenaren: Weinig AI en parasitair
  Ze worden vaak vergeten in de huidige digitale golf. Ze willen of vaak ook kunnen niet meer mee. Kunnen de ontwikkelingen niet bijhouden, nu zelfs kennis van e-mail niet meer voldoet. Let op dat je hier geen blinde vlek voor krijgt, omdat je ze dan ook (digitaal) niet meer hoort. Digibeten zijn nu al een serieus probleem, waar we voorheen al de analfabeten vaak vergaten.
  Of positief gezien: zij bewaken pas echt wat het is om mens te zijn en in direct contact te blijven met de mensen om je heen.

Nu is niet zozeer de vraag bij welke familie je hoort – Om te voorkomen dat de nadruk lag op het man/vrouw zijn van een persona, heeft Thijs er maar meteen meerdere per kwadrant gemaakt – eerder bij welke familie je wil horen. En wanneer. Wees in elk geval geen kluizenaar, ook al voelt het soms dat je al mijlenver achter ligt. De ontwikkelingen gaan zo snel, waardoor iedereen eigenlijk een beetje kluizenaar is. Hou elkaar dus op de hoogte. Stel vragen, durf te twijfelen.

Want er is nog genoeg te bespreken, zoals je vanuit de authentieken kunt voorspellen. Ethische vragen, zoals auteursrechten. En is het wenselijk dat je een AI gegenereerde brief stuurt om iemand weer naar het werk of sport te krijgen, gebaseerd op data? Of als condoleance, omdat je moeite hebt de juiste woorden te vinden.

Workshop met Suno, Midjourney, ChatGPT, Heygen en meer

He, maar het was toch een workshop? Klopt. Na de presentaties gingen we als publiek organisch in groepjes aan de slag om wat tools uit te proberen. Eigenlijk precies wat Ment met team bedoelde. Ik zat naast iemand die al wat meer had geëxperimenteerd met deze vormen van AI en zo razendsnel meerdere toepassingen aan elkaar wist te koppelen. Van een losse zin ging het snel naar een korte muziekvideo.

Enfin, je had erbij moeten zijn. Dit was zoals Thijs bedoelde ook echt de meerwaarde van de fysieke ontmoeting met vakgenoten: leren van en met elkaar. Zien is geloven: ik had al Discord voor chat en spraak tijdens het online fietsen, maar zit nu ook op de server van Suno. Een AI die muziek maakt. Op Discord kun je vrij eenvoudig een prompt geven met stijl muziek, een opdracht voor Chat-GTP voor een tekst over een onderwerp en klaar. Vervolgens een afbeelding van een artiest maken met Midjourney of Dall-E, welke je op de zang kunt laten animeren met bijvoorbeeld Heygen.

Voor deze blog heb ik het stukje van muziek maken nog een keer herhaald als AI fluisteraar: Maak een nummer om te overtuigen AI te gebruiken voor communicatie, in de stijl van Poprock zoals U2. Niet perfect, want blijkbaar is U2 nét teveel gevraagd, maar he, dit is dus de eerste poging, in een paar seconden gereed. Vervolgens zou je dus de opdracht kunnen verfijnen.